Voorbereiding op het huwelijk

Sinds 2004 is de huwelijksleeftijd van meisjes rechtgetrokken met die van jongens (18jaar). De bruidsschat is een voorwaarde om een huwelijk aan te mogen gaan. Hoewel de huwelijksakte een belangrijk middel is om belangrijke onderwerpen als polygamie en bezittingen te regelen, wordt hiervan (te) weinig gebruik gemaakt.

Partnerkeuze

Hoewel de vrouw zelf haar partner mag kiezen is het nog altijd een Marokkaanse gewoonte, dat er pas gehuwd wordt als beide ouders het eens zijn met de partnerkeuze. In de praktijk geven de ouders dan ook hun toestemming voor het aangaan van een huwelijk. Zeker als er sprake is vaneen gearrangeerd huwelijk leidt dit in een aantal gevallen tot het weglopen van de vrouw uit het ouderlijke huis. Of wordt een ‘geheim’ huwelijk gesloten met een door de vrouw zelf gekozen partner. Daarnaast worden Marokkaanse vrouwen die getrouwd zijn met een Marokkaanse partner, opgegroeid in een ander land, vaak geconfronteerd met andere opvattingen en omgangsvormen. Vaak met echtscheiding tot gevolg. Een nieuwe bepaling (2004) in de Mudawwanah is het verhogen van de huwbare leeftijd van meisjes tot 18 jaar. Voorheen was dit 15 jaar voor meisjes en 18 jaar voor jongens. Alleen in uitzonderlijke gevallen, zoals bij zwangerschap, kan de Marokkaanse rechter toestemming verlenenom jonger te trouwen. Hierdoor bestaat het risico dat bijvoorbeeld meisjes uit de armere lagen van de bevolking, op jonge leeftijd blijven trouwen.

Absolute en relatieve beletselen

Het islamitische huwelijksrecht kent zowel absolute als relatieve beletselen. Absolute beletselen belemmeren het huwelijk tussen man en vrouw voor altijd. Het gaat hierbij om: bloedverwantschap, aanverwantschap, zoogverwantschap, geslachtsgemeenschap tijdens de wachttijd (Idda) van de vrouw of direct daarna en vervloeking (Liaan).Bij de relatieve beletselen wordt ervan uitgegaan dat deze ongedaan gemaakt kunnen worden. Zoals bij religieus gemengde huwelijken. Door de Mudawwanah wordt toegestaan dat een moslim man trouwt met een vrouw die behoort ‘tot de volkeren van het boek’. Hiermee worden vrouwen bedoeld die een christelijke of joodse geloofsovertuiging bezitten. De moslimvrouw mag alleen trouwen met een moslim man. Als de vrouw trouwt met een niet-moslim dan wordt dit huwelijk niet erkend en worden de uit dit huwelijk geboren kinderen als onwettig beschouwd.

De bruidsschat.

Zoals in alle islamitische landen het geval is, is ook in Marokko de bruidsschat verplicht. Het is een voorwaarde om een huwelijk af te mogen sluiten. Het weigeren hiervan heeft dan ook, volgens het familierecht, ‘een niet-totstandkoming van het huwelijk’ tot gevolg. De oorsprong van de bruidsschat (Sadaq of Mahr) is terug te vinden in verzen van de koran en vertellingen. Hieruit word duidelijk dat de bruidsschat een gift is die de man, zonder tegenprestatie, aan de vrouw schenkt om zijn wens tot het stichten van een gezin te uiten. De bruidsschat is (en blijft) eigendom van de vrouw. Zo wordt het in de ‘oude’ Mudawwanah de huwelijksvoogd verboden een gift van de man aan te nemen in ruil voor zijn toestemming aan hethuwelijk. De Mudawwanah definieert de Sadaq of Mahr als ‘wat de bruidegom verschaft aan vermogensbestanddelen, welke de wens te kennen geven tot een huwelijksovereenkomst te komen, teneinde een gezin te stichten en de fundamenten van liefde en samenleving te vestigen’. De bruidsschat kent geen minimum of maximum en kan zowel in geld als in goederen(bijvoorbeeld vee of meubels) geschonken worden. Een deel van de bruidsschat moet bij de huwelijkssluiting gegeven worden. Bij een echtscheiding moet het eventuele restant betaald worden.

De huwelijksakte

Sinds de veranderingen van 2004 is wettelijk vastgelegd dat in de huwelijksakte voorwaarden opgenomen kunnen worden. Belangrijke onderwerpen zijn:- Polygamie: de vrouw kan in de akte opnemen dat zij scheidt van haar man als hij een tweede echtgenote neemt;- Gemeenschap van goederen: goederen die al eigendom zijn voor het huwelijk van een van de partners blijven altijd, ook bij scheiding, eigendom van deze persoon. Deze goederen en hun eigenaar kunnen beschreven worden;- Werken buitenshuis/studeren: het opnemen van een bepaling dat de vrouw tijdens het huwelijk buitenshuis kan werken of studeren;- Tamliek: de man machtigt de vrouw zichzelf te verstoten;- Bruidsschat: wanneer welk deel geschonken wordt;- Geboorteplanning.

Dossier voor huwelijkssluiting

Om te kunnen trouwen volgens Marokkaans recht zijn een aantal documenten en verklaringen vereist:- een verzoek tot toestemming voor het opmaken van de huwelijksakte van beide partners;- afschriften van de geboorteakten;- medische verklaringen van bekwaamheid;- toestemming van de rechter: als men jonger is dan 18 jaar, bij polygamie, als een van de partners verstandelijk gehandicapt is en als de vrouw geen moslim is.Het aanleggen van dit huwelijksdossier gebeurt door de familierechtbank. Voor 2004 werden deze documenten door de twee Adl’s verzameld. Als aan deze formaliteit is voldaan verleent de rechter toestemming aan de twee Adl’s (notariëlegetuigen) om de huwelijksakte op te maken.
Tip: Hoewel het wettelijk niet is toegestaan komt het voor dat meisjes tegen hun wil worden uitgehuwelijkt. Is dit het geval dan is het raadzaam een familielid als bemiddelaar in te schakelen. Eenpersoon die door beide partijen wordt vertrouwd en bemiddelt tussen beide families. Ook kan vernietiging van het huwelijk bij de rechter aangevraagd worden. Tip: Hoewel het niet gangbaar is om in de huwelijksakte een aantal voorwaarden vast te leggen, is het wel raadzaam om deze mogelijkheid te vertellen aan vrouwen en meisjes die trouwplannen hebben.